De dreiging van een pandemie heeft een veel zichtbaarder invloed op ons dagelijks leven dan abstractere, geopolitieke gebeurtenissen. Daarom vinden we een epidemie als corona veel enger dan zoiets abstracts als Brexit. Persoonlijke verhalen en bedreigingen die dichterbij komen kunnen daardoor juist ook economisch relevanter blijken te zijn.
Nederland staat in de top 10 van landen die getroffen word door het corona-virus. Wereldwijd zijn er 49.000 niet-Chinese bedrijven die opereren in het gebied dat door het corona-virus is getroffen. De meeste daarvan zijn Amerikaans, Japans en Duits, 2% van die bedrijven, (bijna duizend) is Nederlands.
Van Amazon en Coolblue tot Blokker: steeds meer bedrijven dreigen last van het ‘corona-effect’ te krijgen en nemen maatregelen om leveringsproblemen en tekorten aan producten uit China te voorkomen. Dat betekent een hoop plannen en hamsteren.
In eigen land
Nu het corona-virus ook in Nederland is geconstateerd treffen ook Nederlandse bedrijven maatregelen tegen het corona-virus. Maar zijn ze daartoe verplicht? En waar heeft het personeel eigenlijk recht op bij besmettingsgevaar en werkuitval?
Hier een aantal veel gestelde vragen op een rij:
Mag een werknemer thuisblijven uit vrees voor besmetting?
Alleen als er goede grond is voor de vrees, mag een werknemer thuisblijven. Stel dat een collega terugkomt uit risicogebied – en dat kan nu mogelijk ook de wintersportlocatie in Italië zijn – dan is er kans op besmetting. Dan mag iemand thuisblijven omdat de vrees gegrond is. Samen met de werkgever moet dan gekeken worden naar een oplossing, bijvoorbeeld thuiswerken.
Wat moet je doen met een werknemer in een risicogebied?
Als je werknemers in een risicogebied hebt, moet je maatregelen treffen om te voorkomen dat ze besmet raken. Zorg dat de veiligheid van die werknemers gewaarborgd is. En haal ze indien mogelijk terug naar Nederland.
Heeft een werknemer die in quarantaine moet recht op loon?
Veel bedrijven vinden dit onrechtvaardig, maar een werknemer die in quarantaine moet, heeft inderdaad recht op loon. Diegene moet overheidsmaatregelen opvolgen en kan hierdoor geen werk verrichten, daar kan hij niets aan doen.
Wat gebeurt er als een werknemer tijdens zijn vakantie besmet raakt?
Als je nu op vakantie bent in bijvoorbeeld Italië en je moet in quarantaine blijven, dan heb je recht op doorbetaling van loon en gaat het niet af van je vakantiedagen. Maar als een werknemer zelf een risicogebied opzoekt, dan gaat deze vlieger niet op. Het valt dan onder de eigen verantwoordelijkheid. Als een werknemer toch gaat, dan kan er mogelijk zelfs ontslag uit volgen. Je neemt dan niet alleen risico voor jezelf, maar ook je collega’s breng je in gevaar als je in een risicogebied bent geweest.
Stel dat scholen sluiten, je geen oppas hebt voor je kinderen en hierdoor niet kan komen werken. Heb je dan recht op doorbetaling van loon?
Als een school aangeeft de deuren de volgende dag te sluiten, dan kan er sprake zijn van een noodsituatie. Je krijgt doorbetaald verlof tot je iemand gevonden hebt die de kinderen kan opvangen. Maar dat duurt natuurlijk geen week, het doorbetaald verlof is van korte duur. Daarna moet je in overleg met de werkgever vakantiedagen opnemen of met onbetaald verlof gaan.
Hebben werknemers recht op doorbetaling van loon als het bedrijf stil komt te liggen?
Als een bedrijf producten nodig heeft uit China om te produceren, maar deze worden niet meer geleverd, dan is er ook geen werk. In zo’n geval kan een werkgever gebruik maken van de werktijdverkortingsregeling. Werknemers krijgen dan een WW-uitkering. Maar dat is alleen als er sprake is van minimaal 20 procent werkuitval, een werknemer heeft in dat geval recht op maximaal 24 werken WW.
Wat als de aanvraag voor een werktijdsverkortingsregeling niet wordt goedgekeurd?
Dan moet een werkgever het op een andere manier proberen uit te zingen. Het valt namelijk binnen de risicosfeer van de werkgever, een werkgever heeft loondoorbetalingsplicht. Als doorbetalen niet lukt door de grote financiële impact van het corona-virus dan kan een werkgever ontslag aanvragen en de werknemer een uitkering krijgen via het UWV. Maar dat duurt meestal vier tot zes weken plus opzegtermijn. Bij de werktijdverkortingsregeling gaat dat veel sneller en blijft een werknemer in dienst.
Verdere adviezen
Antwoorden zijn er helaas nog niet, er zijn vooral veel adviezen. De belangrijkste zijn van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Zij hebben geen aparte tips voor bedrijven. Hun adviezen gelden voor iedereen.
Dit zijn de belangrijkste:
- Was je handen regelmatig.
- Hoest en nies in de binnenkant van je elleboog.
- Gebruik papieren zakdoekjes.
Wie klachten heeft zoals hoesten of niezen en in een besmet gebied is geweest moet telefonisch contact zoeken met de huisarts. Dan wordt een inschatting gemaakt of testen noodzakelijk is, en als dat zo is volgt een test.
Artsen zijn verplicht te melden als zij een besmetting vermoeden. Totdat de uitslag van de test er is moet diegene in quarantaine.
Stuur zieken naar huis
De Amerikaanse evenknie van het RIVM, het Centers for Disease Control and Prevention (CDC), heeft wel aparte tips voor bedrijven. De belangrijkste op een rij.
- Zorg dat zieke werknemers thuisblijven, wees daar flexibel in en licht werknemers goed in over hun rechten. Vergeet niet om bedrijven waar je mee samenwerkt dit ook aan hun personeel op het hart te laten drukken.
- Als zieke werknemers toch komen of ziek worden tijdens de dag, zet ze apart van de rest of beter nog: stuur ze naar huis.
- Zorg voor voldoende papieren zakdoekjes en droogdoekjes voor na het handen wassen. Druk werknemers op het hart dit vaak hun handen te wassen en dit ten minste 20 seconden te doen.
Meldpunt
Nederlandse bedrijven ondervinden naar verwachting nog maanden problemen door het nieuwe corona-virus, vrezen ondernemersorganisaties als VNO-NCW en FME na speciaal crisisoverleg over de virusuitbraak. Zelfs als de verspreiding van het virus op korte termijn wordt gestopt, zullen de problemen in het transport en de productie waarschijnlijk nog maanden na-ijlen. De ondernemersorganisaties houden de situatie komende tijd in de gaten. FME heeft een meldpunt ingesteld waar ondernemers met vragen en problemen terecht kunnen. Op de websites van VNO-NCW en MKB-Nederland komt een overzicht van alle organisaties en instanties waar ondernemers voor specifieke zaken kunnen aankloppen.
Het RIVM geeft tot nog toe nog geen enkel advies in die richting. Sterker nog Het RIVM hield er al langere tijd rekening mee dat het virus ook in Europa zou opduiken. “De uitbraak is dus geen reden tot paniek.’ Het instituut benadrukt dat paniek vooral niet nodig is.
Heb je meer vragen betreft dit onderwerp dan staan wij voor je klaar bij TOP HR desk en kun je contact opnemen met info@tophrdesk.nl
